Bestuur en Middelen
Maatschappelijk effect
Wij dragen met dit programma bij aan het op een kwalitatief goede wijze besturen van de gemeente en geven kaders voor de gemeentelijke financiële huishouding en de gemeentelijke organisatie.
De gemeentelijke financiën verdienen aller aandacht. We willen bereiken dat voor de burgers goed inzichtelijk is wat we als bestuur doen en waar we het gemeenschapsgeld voor inzetten. Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat we zorgvuldig omgaan met de ter beschikking gestelde middelen, zoals geld en personeel.
Door het heffen van gemeentelijke belastingen genereren wij inkomsten voor ons lokale beleid. We doen dat op een zorgvuldige manier, met inachtneming van de vastgestelde uitgangspunten voor ons belastingbeleid.
In het kader van goed bestuur, willen we onze rol als solide, betrouwbare en transparante overheid waarmaken.
We bevorderen verder dat onze inspanningen op het vlak van externe betrekkingen meerwaarde opleveren voor andere gemeentelijke programma's en voor maatschappelijke instellingen, bedrijven en burgers. We willen een grotere betrokkenheid van Europa, Rijk en Provincie bij Nijmeegse plannen en ontwikkelingen, met als resultaat inhoudelijke en financiële steun.
Wat doen we
Het programma Bestuur en Middelen is gewijzigd ten opzichte van de voorgaande begrotingen. Het programma omvat vanaf 2015 een zestal producten, te weten: Algemene baten en lasten, Belastingen, Bestuur en ondersteuning, Externe betrekkingen, Kaderstelling en tot slot Organisatie.
1) Algemene baten en lasten
We zorgen dat de algemene, grote geldstromen goed verlopen. We volgen de ontwikkelingen in de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds, analyseren en duiden deze en vertalen die naar het gemeentelijk beleid.
We financieren onze gemeentelijke activiteiten met eigen middelen en externe middelen. De rentekosten en de doorberekende renteopbrengsten resulteren per saldo in een financieringsresultaat. We zorgen voor een passend en behoedzaam financieringsbeleid, zoals omschreven in de paragraaf Financiering. Naast de eigen financieringsbehoefte, verzorgen we financiering van instellingen waarvan de activiteiten worden gerekend tot de publieke taak van de gemeente. We beheersen de risico's die met deze transacties zijn verbonden en voldoen aan de wet- en regelgeving. We sluiten geen risicovolle financiële producten af.
We hebben voortdurend zicht op onze financieringsbehoefte. Voor rekenrentes voor reserves en voorzieningen, voor investeringen en voor aan te trekken leningen, hanteren we vaste uitgangspunten zoals in de paragraaf Financiering van de Stadsbegroting omschreven. Jaarlijks bij de Zomernota kijken we of er aanleiding is deze rentes bij te stellen.
2) Belastingen
De bevoegdheid tot invoeren etc. van gemeentelijke heffingen (belastingen en rechten) berust bij de gemeenteraad. We heffen in onze gemeente de belastingen en rechten zoals opgesomd in de paragraaf Lokale heffingen van deze Stadsbegroting. De tarieven stelt de Raad jaarlijks vast voor het begin van het nieuwe kalenderjaar. Voor ons belastingbeleid volgen we de lokale ontwikkelingen, zoals vastgelegd in het coalitie-akkoord 2014-2018 en de Perspectiefbrief 2015.
3) Bestuur en ondersteuning
Wij dragen bij aan het op een kwalitatief goede wijze besturen van onze gemeente. We zorgen voor objectieve, betrouwbare en bruikbare maatschappelijke informatie en kennis over stad en effecten van beleid, met als doel een betere beleidsprogrammering, beleidsuitvoering en gemeentelijke dienstverlening. Onderzoek en Statistiek voorziet alle programma’s in de stadsbegroting van deze informatie en kennis.
We waken over de rechtsstatelijkheid en juridische kwaliteit van het functioneren en handelen van de gemeente op basis van een systeem van juridische kaderstelling en toezicht. We dragen zorg voor de afhandeling van bezwaren en klachten.
We bevorderen een algemene communicatiestrategie en voeren deze uit. In een samenleving waar communicatie van iedereen is, is het daarbij van belang dat de hele organisatie meer communicatief wordt. We maken het gemeentelijke beleid openbaar en lichten dat waar nodig toe. We informeren iedereen helder en tijdig. En hebben oog voor het opkomend belang van de social media.
4) Externe betrekkingen
Wij zetten ons in om de positie van Nijmegen in het regionale, nationale en internationale krachtenveld te versterken. Dit is nodig om in aanmerking te komen voor fondsen en middelen van Europa, Rijk en Provincie.
Het gaat om de Europese structuurfondsen, nationale en provinciale subsidiecontracten en projectsubsidies voor onze stedelijke ontwikkeling. Die middelen vormen een noodzakelijke bijdrage aan het realiseren van onze beleidsdoelen en gemeentelijke projecten. Om middelen binnen te halen nemen we initiatieven op het vlak van externe oriëntatie, subsidieacquisitie, gerichte lobby, public affairs en stedenbanden. We participeren actief in netwerken en onderhouden intensieve contacten met bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties om de noodzakelijke dwarsverbanden te kunnen leggen.
5) Kaderstelling
We zien erop toe dat de financiële en inkoopfunctie binnen de gemeentelijke organisatie professioneel en gedegen kan werken, dat de financiële en inhoudelijke kaders en spelregels duidelijk zijn en dat onze financiële huishouding op orde is.
We zorgen dat de onafhankelijke Stadscontrol goed kan functioneren en dat de accountant zijn aangescherpte rol goed kan oppakken.
6) Organisatie
We blijven werken aan een flexibele en professionele organisatie die vanuit een veranderende rolverdeling
meer ruimte biedt aan eigen initiatief en verantwoordelijkheid van inwoners, instellingen en ondernemers.
Verder zorgen we voor kwalitatief goed toegerust personeel, dat kostenbewust en samenwerkingsgericht
handelt, in een prettige werksfeer en een uniforme werkomgeving gebaseerd op flexibele werkplekken en voorzieningen die passen bij het Nieuwe Werken. Deze doelstellingen dragen bij aan de kwaliteit van de producten en dienstverlening aan de burger.
We werken slim samen met regiogemeenten om kwaliteit te verhogen, kwetsbaarheid te verminderen en kosten te verlagen. Het strategisch huisvestingsbeleid is gericht op het verhuren van vrijkomende dienstgebouwen aan samenwerkingsverbanden en het bieden van ondersteunende en facilitaire diensten en producten
We blijven de organisatie ondersteunen en adviseren bij het verder verankeren van de organisatie-ontwikkeling en de voortschrijdende bezuinigingen. Dit doen wij door de komende jaren een flexibel strategisch HRM-beleid vorm te geven. Hiervoor gaan we in gesprek met leidinggevenden en medewerkers en doen we pilots om dit beleid te kunnen opladen. Vertrekpunt daarbij zijn de vier principes ‘vanuit het Hart en voor Nijmegen’, waarbij we het beleid toetsen aan de tien uitgangspunten/dragers van onze HRM-aanpak.
We zorgen dat ons fundament op orde blijft. Dit betekent werken aan goed leiderschap, verbeteren van onze gesprekscyclus en het verder werken aan ons nieuwe functiegebouw HR21.
We geven vorm aan duurzaam personeelsbeleid, waarin mobiliteit, vitaliteit en employability centraal staan. We zetten in op de instroom van jongeren en onderzoeken de mogelijkheden van traineeship. We voeren de Participatiewet uit door gehoor te geven aan het Convenant ‘Regionaal baanakkoord’.
Daarmee zorgen we dat onze medewerkers kunnen blijven aansluiten bij de huidige arbeidsmarkt en de veranderende rol als overheid. Ook bewerkstelligen we hiermee dat medewerkers langer kunnen blijven werken, uitdagend en inspirerend werk houden en mobieler worden in hun werk. Tevens bieden we hiermee het hoofd aan de gevolgen van de bezuinigingen, waarbij we streven naar een goede mix van jong en oud in onze organisatie. Leren en ontwikkelen blijft daarbij een belangrijk aandachtspunt. Tegelijk hopen we hiermee te bereiken dat medewerkers langer kunnen blijven werken en uitdagend en inspirerend werk houden.
We blijven werken aan een flexibele en professionele organisatie die vanuit een veranderende rolverdeling meer ruimte biedt aan eigen initiatief en verantwoordelijkheid van inwoners, instellingen en ondernemers.
Verder zorgen we voor kwalitatief goed toegerust personeel, dat kostenbewust en samenwerkingsgericht handelt, in een goede werkomgeving en een prettige werksfeer. Deze doelstellingen dragen bij aan de kwaliteit van de producten en dienstverlening aan de burger.
We beseffen ook dat het belangrijk is het fundament op orde te hebben. Dit betekent blijven werken aan goed leiderschap, verbeteren van onze gesprekscyclus en het verder aanpassen van ons functiegebouw. Ook blijven we inzetten op mobiliteit, waarbij we in- door- en uitstroom zullen stimuleren. Daarmee zorgen we dat onze medewerkers kunnen blijven aansluiten bij de huidige arbeidsmarkt en de veranderende rol als overheid. Tegelijk hopen we hiermee te bereiken dat medewerkers langer kunnen blijven werken en uitdagend en inspirerend werk houden.
Indicatoren
Indicatoren | Realisatie 2014 | Doel 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 |
---|---|---|---|---|---|---|
Algemeen | ||||||
- Personeel: doorstroom | 3,9% | 7% | 7% | 7% | 7% | 7% |
- Ziekteverzuim | 3,9% | 4,0% | 4,0% | 4,0% | 4,0% | 4,0% |
- Rapportcijfer medewerkerstevredenheid | 7,1 | 7,0 | 7,0 | 7,0 | 7,0 | 7,0 |
Wat gaan we anders doen
bedragen * € 1.000,- | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | |
Bestaand beleid | |||||
B17. Accountantskosten | -54 | -54 | -54 | -54 | |
B38. Bezuinigingstaakstelling dualiseringskorting | -184 | -184 | -184 | -184 | |
B8. Opvolging Stadsregio | -85 | -85 | -85 | -85 | |
B9. project Edic | -50 | -50 | |||
B20. Uitbreiding bestuursecretariaat | -133 | -133 | -133 | -133 | |
B21. Versobering ondersteuning Raad & College | -50 | -175 | -175 | -175 | |
B22. Vpb | -55 | -55 | -55 | -55 | |
Eindtotaal | -611 | -736 | -686 | -686 |
Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015.
Wij hebben een nieuwe aanbesteding gedaan van de accountantswerkzaamheden.
Vanwege aanvullende werkzaamheden vanuit de decentralisatieopgaven (de zogenaamde 3 D’s)en aangescherpte controle eisen vanuit COS 610 zijn de kosten van onderzoek hoger uitgevallen. Dit laatste betreft de aanscherping van de richtlijnen voor wat betreft het steunen van de accountant op de audits die wij intern doen. Structureel gaat het om een bedrag van € 54.000.
In de decembercirculaire 2012 is een korting doorgevoerd op het gemeentefonds inzake vermindering politieke
ambtsdragers. De aanvankelijke korting was € 764.000. Eind 2014 heeft het Rijk de dualiseringskorting
grotendeels teruggedraaid, waardoor een taakstelling resteert van € 184.000. Deze opgave kent een
exogene oorzaak zonder een duidelijke onderbouwing (opgelegd door het Rijk en verwerkt in
Gemeentefonds). Wij accepteren dit bedrag als verlies.
Wij hebben in regionaal verband nieuwe afspraken gemaakt over de opvolging van de nieuwe stadsregionale samenwerking. De afspraak wordt waarschijnlijk dat alle regiogemeenten hieraan € 1,50 per inwoner bijdragen. Wij reserveren hiervoor een bedrag van € 85.000.
Wij zijn in 2012 een partnerschap aangegaan met de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie
(VEC) voor de periode 2013‐2017. Vanuit deze overeenkomst dragen wij in 2016 en 2017 € 50.000 bij aan het EDIC (Europe Direct Informatiecentrum).
De omvang van de taken van het bestuurssecretariaat is zodanig gegroeid dat de huidige personele bezetting
onvoldoende is om deze taken tijdig en kwalitatief goed te vervullen. Wij hebben daarom besloten het bestuurssecretariaat vanaf 2015 uit te breiden met 2,44 fte, totale loonkosten € 133.000.
In de decembercirculaire 2012 is een korting doorgevoerd op het gemeentefonds inzake vermindering politieke
ambtdragers. Eind 2014 heeft het Rijk de korting grotendeels teruggedraaid. De hierop gebaseerde aanvullende gemeentelijke taakstelling voor versobering van de ondersteuning aan Raad en College bedraagt voor 2015 € 125.000 oplopend tot € 375.000 euro vanaf 2017. De gemeentelijke taakstelling van € 375.000 is wel intact gebleven.
Wij schatten in dat we van de bezuinigingstaakstelling van € 375.000 structureel € 200.000 kunnen invullen.
Wij zijn vanaf 2016 voor activiteiten waarbij we als ondernemer optreden belastingplichtig voor de Vennootschapsbelasting(Vpb).
Op basis van huidige inzichten verwachten we vanaf 2016 een nadeel op de dividenduitkering van de
BNG van € 55.000. Naar verwachting zal de wet dit jaar worden aangenomen en met ingang van 1 januari 2016 van kracht zijn. Vooralsnog gaan we ervan uit dat de wetswijziging niet tot andere nadelen zal leiden.
Wat kost het
Bestuur en Middelen | Rekening | Begroot | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Bedragen * 1.000.000 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 |
Financiële lasten per product |
||||||
Algemene baten en lasten | 40,0 | 25,9 | 26,5 | 22,7 | 23,0 | 24,3 |
Belastingen | 2,6 | 2,3 | 2,6 | 2,6 | 2,5 | 2,5 |
Bestuur & Ondersteuning | 15,3 | 14,1 | 13,8 | 13,4 | 13,3 | 13,3 |
Externe betrekkingen | 1,4 | 1,1 | 1,0 | 1,0 | 0,9 | 0,9 |
Kaderstelling | 3,6 | 3,3 | 3,1 | 3,1 | 3,1 | 3,1 |
Organisatie | 3,0 | 2,4 | 2,4 | 2,5 | 2,5 | 2,5 |
Totaal lasten programma | 65,9 | 49,1 | 49,4 | 45,2 | 45,3 | 46,7 |
Financiële baten per product |
||||||
Algemene baten en lasten | 253,3 | 389,1 | 374,4 | 368,7 | 366,3 | 366,1 |
Belastingen | 64,6 | 70,2 | 74,5 | 78,3 | 79,6 | 80,6 |
Bestuur & Ondersteuning | 0,0 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
Externe betrekkingen | 0,3 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Organisatie | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Totaal baten programma | 318,2 | 459,4 | 449,1 | 447,1 | 446,0 | 446,9 |
Totaal programma | 252,3 | 410,3 | 399,7 | 401,9 | 400,7 | 400,2 |
Financiële toelichting
Onder het programma Bestuur & Middelen worden uiteenlopende zaken verantwoordt. Onder meer verantwoorden we de “Algemene dekkingsmiddelen” in dit programma. Dit zijn de middelen waarover uw Raad kan beslissen hoe ze worden ingezet. Ook nemen we onder dit programma begrotingsposten op die we niet nog niet kunnen toewijzen naar programma’s, deze posten noemen we ook wel stelposten.
Als laatste zijn de kosten voor het bestuur en een aantal activiteiten vanuit de ambtelijk organisatie opgenomen die we niet toewijzen aan specifieke programma’s, zoals Ondersteuning aan het bestuur en Kaderstelling.
Wat meteen opvalt is de forse toename van het saldo van het programma tussen de rekening 2014 en de andere jaren. Dit is vanwege het toevoegen van de Uitkering Sociaal domein aan het gemeentefonds in 2014. Het gemeentefonds is opgenomen onder het product Algemene baten en lasten.
In de meerjarenbegroting 2016-2019 zien we dat de lasten in 2017 fors dalen en vervolgens in 2019 weer oplopen. De daling wordt vooral veroorzaakt door lagere financieringslasten. In 2016 zijn deze lasten € 1,6 miljoen lager dan in 2015 en in de jaren daarna dalen ze nog verder. In 2019 zijn deze lasten zelfs € 3,8 miljoen lager dan in 2015 Een andere oorzaak heeft een meer financieel technische achtergrond. Het betreft een correctie op doorrekening van de kapitaallasten.
De ervaring leert dat investeringen pas later gereed zijn dan we nu plannen. Als gevolg daarvan vallen de werkelijk kapitaallasten lager uit. In de begroting corrigeren wij dit onder het product algemene baten en lasten. Deze bijstelling is in de jaren 2017 – 2018 groter dan in 2016, in totaal - € 1,4 miljoen.
In de paragraaf Investeringen wordt hier dieper op ingegaan.
Het laatste grote financieel effect dat de lasten beïnvloedt is de maatwerkinterventie uit 2013. Met de maatwerkinterventie zijn een groot aantal medewerkers uitgestroomd. Financieel is dit mogelijk gemaakt door de organisatie als het ware geld te laten lenen en dit gefaseerd terug te laten betalen. In 2017 heeft de organisatie dit terugbetaald. Vanaf 2018 wordt deze bijdrage daarom niet meer geïnd wat zich vertaalt in hogere lasten in 2018 en 2019. De financiële ruimte voor de maatwerkinterventie is gevonden door bezuinigingen die vanaf 2018 staan geprogrammeerd al eerder te realiseren. Doordat deze bezuinigingen al doorvertaald zijn naar de inhoudelijke programma’s ontstaat er geen financieel voordeel vanaf 2018.
De totale baten dalen in deze meerjarenperiode met ruim € 10 miljoen.
Het grootste effect is de daling van de Integratie uitkering sociaal domein met circa € 10 miljoen. Dit vanwege de Rijksbezuinigingen op dit budget. Een andere belangrijk effect is de uitkering gemeentefonds, deze neemt in 2016 toe ten opzichte van 2015, maar daalt vervolgens weer met € 3 miljoen. Al eerder hebben we met uw Raad gedeeld dat de ontwikkeling van het gemeentefonds zeer grillig is.
Bij de lasten hebben we aangegeven dat de financieringslasten afnemen. Ook aan de baten kant zien we een afname. Deze financieringsbaten betreft de rentevergoeding die wij ontvangen vanuit investeringen en leningen die wij verstrekken. Omdat wij voor de leningen die wij verstrekken dezelfde tarieven hanteren die wij moeten betalen en de financieringsbehoefte afneemt zijn deze baten lager.
In de paragraaf financiering wordt dit verder toegelicht.
Als laatste noemen we nog de toename van de belastingopbrengsten. Dit is vooral iets optisch. Door de verschuiving van de afvalstoffenheffing naar de OZB worden de baten bij het product heffingen hoger. Onder dat product wordt namelijk de OZB geboekt. De baten van het product Inzameling huishoudelijke afval (programma Openbare ruimte) wordt lager. Onder dit product valt de opbrengst vanuit de afvalstoffenheffing.