Economie en Werk

Het programma Economie en Werk is gericht op duurzame groei en behoud van de werkgelegenheid. Daarnaast willen wij bereiken dat zo veel mogelijk mensen in Nijmegen aan het werk zijn, en dat jongeren zo goed mogelijk kunnen toetreden tot de arbeidsmarkt.

We werken aan het bevorderen van werkgelegenheid en ondersteunen van mensen bij (het vinden van) werk. Enerzijds stimuleren we  Nijmegen als kennisstad (in hoger opgeleiden en in kennisintensieve bedrijven), en anderzijds creëren we met het aantrekken  van nieuwe bedrijven spin-off aan de onderkant van de arbeidsmarkt voor lager opgeleiden. We willen dat zoveel mogelijk mensen in Nijmegen aan het werk zijn, en dat jongeren zo goed mogelijk kunnen toetreden tot de arbeidsmarkt. Iedereen moet mee kunnen doen. We kunnen deze doelstelling alleen bereiken door intensief samen te werken met bedrijfsleven, onderwijs, kennisinstellingen en andere gemeenten binnen en buiten de regio.

Door de koppeling tussen Economie en Werk in één samenhangend programma worden economische ontwikkeling en arbeidsparticipatie nadrukkelijker met elkaar in verbinding gebracht waardoor ook nieuwe invalshoeken en oplossingen aan het licht komen. Daarnaast leggen we de cruciale verbinding met onderwijs  zodat  de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt geoptimaliseerd kan worden. De beschikbaarheid van voldoende gekwalificeerd personeel is namelijk een belangrijke (economische) vestigingsplaatsfactor. Samen met bedrijfsleven, regiogemeenten en onderwijsinstellingen voeren we het strategisch arbeidsmarktbeleidskader “Werk is de uitkomst!” en de Economische Innovatie Agenda 2020 uit. Tevens levert het programma Economie en Werk een belangrijke bijdrage aan het thema “Bruisende Binnenstad”, zoals het uitvoeren van de Agenda Binnenstad en de nota “Binnenstad van de Toekomst”, een visie op transformatie en de aanpak van de leegstand.

Een optimale lokale economische structuur en vestigingsklimaat
We versterken  de  lokale economische structuur, waarbij we zowel de nieuwe werkgelegenheid  aantrekken, als bestaande werkgelegenheid koesteren en behouden. We werken aan de verbetering en optimalisering van het vestigingsklimaat en zorgen ervoor dat onze basis op orde blijft: voldoende aanbod en kwaliteit van werklocaties (bedrijventerreinen, kantorenlocaties, binnenstad en winkellocaties), een goede bereikbaarheid en infrastructuur, een adequaat opgeleid en beschikbaar arbeidsaanbod en een goed relatienetwerk. We meten onze inspanningen tweejaarlijks met de Monitor Vestigingsklimaat. In 2016 laten we opnieuw een monitor Vestigingsklimaat uitvoeren en willen de waardering voor het ondernemersklimaat en voor de bedrijfsomgeving naar respectievelijk een 6,8 en een 7,2 tillen.

Nijmegen kennisstad en Nijmeegse campus als hotspot voor innovatie en kennisontwikkeling
Investeren in Nijmegen als kennisstad betekent investeren in hoogopgeleiden en aantrekken en accommoderen van kennisintensieve bedrijven. Campusontwikkeling wordt in het kader van het uitdragen van Nijmegen als kennisstad en het accommoderen van kennisinstellingen en kennisintensieve bedrijven steeds belangrijker. De Nijmeegse campus, gevormd door Campus Heijendaal, NovioTech Campus en de HAN Campus, allen op een steenworp afstand van elkaar en goed bereikbaar, is dé hotspot voor innovatie en kennisontwikkeling. Met de topopleidingen en aansprekende kennisvalorisatie staat Nijmegen nationaal en internationaal op de kaart. We werken aan een sterkere profilering van deze hotspot en bouwen dit in samenwerking met de aanwezige kennisinstellingen en bedrijven verder uit.
Bij het aantrekken en investeren in nieuwe (kennisintensieve) bedrijvigheid  hebben we ons tot doel gesteld dat er spin-off moet zijn naar de onderkant van de arbeidsmarkt. Groei van de kenniseconomie en in het verlengde daarvan groei van de werkgelegenheid, zorgt voor een ‘trickle down’-effect naar de onderkant van de arbeidsmarkt en leidt tot groei van het aantal banen voor laagopgeleiden.

Samen werken aan de Economische Innovatie Agenda
De Economische Raad Nijmegen (ERN) vormt de stuurgroep voor uitvoering van de Economische Innovatie Agenda. Met onze partners in de ERN werken we aan projecten die bijdragen aan de verbetering van ons innovatieklimaat en de versterking van Nijmegen als kennisstad zoals: het versterken van jong ondernemerschap en start-ups, het versterken van het organiserend vermogen van het MKB, een strategische en proactieve acquisitieaanpak, doorontwikkeling van de Novio Tech Campus en Rockstart, een proeftuin Parkinsonnet 2.0, de ontwikkeling van een Global Lounge (een bruisende 24/7 ontmoetings- en werkplek voor internationale kenniswerkers) en een Human Capital scan. Daarnaast ondersteunen we  de nieuwbouw van de Gelderland International School financiëel en werken we aan passende huisvesting voor expats.
In het kader van de doorontwikkeling Novio Tech Campus wordt de organisatie ingericht voor de nieuwe fase waarin NTC is gekomen met de vestiging van de eerste 25 bedrijven en de eerste partijen die zelf willen ontwikkelen op de Campus, onder de noemer Business Generator Nijmegen.

Het innovatieklimaat in Nijmegen monitoren we met onze Innovatiebarometer die in 2016 voor het eerst wordt uitgebracht. Voor de uitvoering van de Economische Innovatie Agenda 2020 en daarmee de versterking van Nijmegen als kennisstad zetten we jaarlijks € 250.000  in. Deze middelen worden aangevuld met de in 2015 succesvol verkregen middelen uit het provinciaal programma Topsectoren en Innovatie.
We zetten daarnaast het vernieuwde  Ondernemersfonds in als instrument voor stimulering van samenwerking en innovatie in het bedrijfsleven en bij kennisinstellingen. Met de vereenvoudigde procedure en de vernieuwde regels  stimuleren we het tot stand komen van kleine innovatieve projecten. Daarnaast ondersteunen we initiatieven op het gebied van werklocatiemanagement.

Economische samenwerking in regionaal verband
Ook in regionaal verband versterken we de samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheidspartijen. De regionale inzet is gericht op het versterken van de topsectoren Health, Energy en Food en de cross-overs daartussen. Hierbinnen speelt Nijmegen een cruciale rol vanwege haar topsector Health en Life Sciences en de aanwezige kennisinstellingen en bedrijven. Nauwere samenwerking tussen ondernemers, kennisinstellingen en bedrijven, het leggen van verbindingen tussen de topsectoren en een krachtige profilering en lobby als regionale economische hotspot, staan hierbij centraal. In het verlengde hiervan werken we samen met Arnhem en de regio Arnhem-Nijmegen als geheel aan een sterkere verbinding met Food Valley.

Kansen voor circulaire economie
Veel Nijmeegse bedrijven en bedrijvenverenigingen hebben samen met ons ambities op het terrein van circulaire economie. In nauwe afstemming met het programma Klimaat en Energie werken we aan de uitbouw van de positie van circulaire economie in Nijmegen. Voor de EMT-sector hebben we een scan uitgevoerd naar de kansen en mogelijkheden van circulaire economie in onze stad. Aan de hand van deze scan  werken we in 2016 aan verdere versterking van deze sector, waarbij we ook een koppeling leggen met het arbeidsmarktbeleid. Juist voor de onderkant van de arbeidsmarkt biedt deze sector kansen voor werk.
Samen met GDF SUEZ en de provincie Gelderland geven we vorm aan een nieuwe inrichting van het GDF SUEZ-terrein voor duurzame energieprojecten en vestiging van bedrijven in de Energie- en MilieuTechnologie-sector.  De omgeving en infrastructuur dichtbij de bestaande stad is ideaal voor energielevering aan woningen, bedrijven en instellingen.

Verbeteren positie logistieke dienstverlening
Nijmegen en haar Noord- en Oostkanaalhavens zijn strategisch gelegen aan de Waal, de belangrijkste internationale transportader via water tussen Rotterdam en het Europese achterland. We werken aan verbetering  van de positie van logistieke dienstverlening in Nijmegen, waarbij de havens en de nabijheid van een gunstige combinatie van weg, water en spoor belangrijke troeven zijn. Net als bij circulaire economie is deze sector kansrijk voor het creëren van banen voor de onderkant van de arbeidsmarkt. We gaan in gesprek met Bedrijvenvereniging TPN-West om de watergebondenheid van bedrijven in de havens te versterken en stimuleren. Insteek hierbij is de profilering van de Noord- en Oostkanaalhavens als grote binnenhaven en belangrijke vestigingsplaatsfactor voor (nieuwe) bedrijven.

Optimaliseren werklocaties
Samen met de Provincie Gelderland, de gemeente Arnhem en de  andere gemeenten in de regio Arnhem-Nijmegen werken we aan een herijking van de regionale afspraken over werklocaties (waaronder bedrijventerreinen, detailhandel en kantoren ) als opmaat naar regionale afspraken om de overprogrammering in regionaal verband terug te dringen.  Om vraag en aanbod van kantoren goed op elkaar af te stemmen, geen overaanbod te creëren en leegstand terug te dringen gebruiken we ons netwerk van bedrijven en vastgoedpartijen. We voeren een quick scan van de kantorenmarkt uit. We geven prioriteit aan het in de markt zetten van onze bestaande bedrijvenlocaties en promoten onze bedrijventerreinen en werklocaties bij marktpartijen via Gemeentekavel.nl en diverse andere promotie- en marketingactiviteiten.  

Acquisitie en accountmanagement
Met de proactieve inzet van onze accountmanagers geven we  invulling aan het met raad en daad terzijde staan van ons bedrijfsleven. Naast acquisitie van nieuwe bedrijven is ons relatiebeheer er op gericht vroegtijdig signalen van het gevestigde bedrijfsleven te krijgen om zodoende uitbreiding van nieuwe bedrijvigheid te faciliteren en werkgelegenheidsverlies te voorkomen. Ook worden de mogelijkheden van het vergroten van de arbeidsparticipatie actief betrokken in de proactieve aanpak van de accountmanagers. We werken nauw samen met Oost NV en de Netherlands Foreign Investment Agency om de onderscheidende kwaliteiten van onze stad over het voetlicht te brengen bij potentiële vestigers.

Ondersteuning van gevestigde en startende ondernemers
Via het Bedrijvenloket en Bureau Zelfstandigen adviseren en ondersteunen we gevestigde en startende ondernemers en ondernemers die in financiële problemen dreigen te komen. "Ik Start Smart" ondersteunt startende ondernemers met een individueel maatwerkbegeleidingstraject om daarmee de slaagkans als ondernemer te verbeteren. Op basis van de resultaten van de evaluatie van Ik Start Smart bepalen we of en op welke wijze we Ik Start Smart voor Nijmegen kunnen continueren.

Toekomstbestendige binnenstad
De nota ‘Binnenstad van de Toekomst’ vormt de beleidsvisie voor de komende jaren voor de Nijmeegse binnenstad. In deze visie zijn diverse maatregelen en projecten opgenomen om transformatie van de binnenstad te bevorderen en haar toekomstbestendig te maken. Een van de uitgangspunten is dat de zuivere leegstand van het kernwinkelgebied in de binnenstad op het niveau blijft van het gemiddelde van vergelijkbare kennissteden. Onderdelen van de in de visie opgenomen aanpak zijn onder meer de inzet van een transformatiefonds, een nieuwe investeringsregeling en aanpak van de vier aandachtsgebieden Waalkade, Bloemerstraat, Molenpoortpassage en Hertogstraat.  
Naast het uitvoeren van de in de visie benoemde maatregelen, formuleren we nieuwe beleidslijnen voor standplaatsen en gaan we werken met een nieuwe marktverordening. We vertalen de geactualiseerde detailhandelsstructuurvisie in een nieuwe totaalvisie op de winkelontwikkelingen in de stad. We willen onze wijk- en buurtcentra up to date houden; dit geldt zowel voor de bestaande centra (bijvoorbeeld Meijhorst/Dukenburg), als voor de komst van nieuwe winkelcentra (Hof van Holland in Nijmegen Noord).
In de toekomstvisie voor de Waalkade schetsen we gezamenlijk met “de stad” een ruimtelijk economisch beeld voor de gehele Waalkade vanuit verschillende invalshoeken (ondernemen, functioneel gebruik, ruimtelijk gebruik, beleving, bereikbaarheid, leefbaarheid ). Er zijn voor de Waalkade 850 ideeën opgehaald. Deze ideeën worden vertaald naar verschillende scenario’s voor de lange en korte termijn en verder uitgewerkt in een gebiedsgerichte aanpak. Doel is een nieuwe economische impuls voor en kwaliteitsverbetering van de Waalkade. Medio 2016 nemen we de definitieve invulling van de Waalkade ter hand.

Toerisme
We stimuleren het verblijfstoerisme en willen dat het aantal (toeristische) bezoekers (waaronder cruisevaartpassagiers) in Nijmegen en het aantal hotelovernachtingen verder toeneemt. Samen met het RBT KAN investeren we in de toeristische promotie en marketing van het Rijk van Nijmegen. Op basis van de analyse naar vraag en aanbod op de Nijmeegse hotelmarkt bekijken we of er aanleiding is om ons hotelbeleid te herzien.

Ondersteuning bij arbeidsparticipatie
In het programma Economie en Werk wordt ingezet op toename van arbeidsparticipatie van Nijmeegse werkzoekenden die niet volledig op eigen kracht werk kunnen vinden. Na een aantal jaren van economische crisis tekent zich een voorzichtig herstel aan. De economie als geheel trekt weer aan en de jeugdwerkloosheid neemt geleidelijk af. We zien echter dat desondanks de doelgroep van de bijstand stijgt, en daarmee onze verantwoordelijkheid voor het bevorderen van de arbeidsparticipatie.

Werkbedrijf Rijk van Nijmegen
Het Werkbedrijf voert een belangrijk deel van de in 2015 ingevoerde Participatiewet uit. Het Werkbedrijf streeft er naar om de schotten die bestaan tussen de verschillende regelingen te verminderen, zodat aan bedrijven en kandidaten één gestroomlijnde dienstverlening kan worden aangeboden. Daarnaast verwachten we van het Werkbedrijf dat de kennis en ervaring uit verschillende domeinen (voorheen afzonderlijk uitgevoerd door gemeente, UWV en Breed) gebundeld wordt en zo bijdraagt aan een betere dienstverlening.

We bepalen door middel van het beleidskader en de dienstverleningsovereenkomsten met het Werkbedrijf aan welke doelgroepen we prioriteit geven. Het Werkbedrijf is verantwoordelijk voor de concrete uitwerking, inzet en monitoring van het effect van de instrumenten. De prioriteit ligt bij mensen die instromen in de Participatiewet, mensen met een arbeidsbeperking en jongeren. Over de resultaten wordt aan de raad gerapporteerd middels de termijnrapportages van het Werkbedrijf. De dienstverleningsovereenkomsten worden jaarlijks (meerwerk) danwel tweejaarlijks (basisdienstverlening) aangepast. Middels deze documenten kan het werk van het Werkbedrijf worden gemonitord en bijgestuurd.

Onze hoofddoelstellingen bij de werkzaamheden van het Werkbedrijf zijn:

• Ophalen van zoveel mogelijk vacatures en werkplekken en de invulling daarvan.
• Zoveel mogelijk kandidaten begeleiden naar werk of een passende (leer)werkplek.
• Kandidaten met verminderde loonwaarde ondersteuning bieden op de werkplek.

Activiteiten 2016
Om de genoemde doelstellingen te bereiken, voeren we de onder andere de volgende activiteiten uit:

• Actieve bedrijfsdienstverlening via het Werkbedrijf, waarbij we zoeken naar kansen om mensen naar werk te begeleiden of stage- en leerwerkplekken open te stellen. De doelstelling voor 2016 is om ongeveer 750 Nijmeegse kandidaten succesvol naar werk te begeleiden. Daarnaast is onze doelstelling om voor ongeveer 1400 Nijmeegse kandidaten een leerwerktraject in te zetten.
• Jongeren zijn een van de doelgroepen aan wie het werkbedrijf prioriteit geeft. Het jongerenteam binnen het Werkbedrijf (voorheen regionaal jongerenloket) leidt jongeren naar werk of terug naar school en zet hiervoor een breed arsenaal aan instrumenten in, zoals leerwerkplekken en sollicitatietrainingen. Met het lichte herstel van de economie vinden de hoogopgeleide jongeren weer als eerste werk. Na de uitvoering van het Plan van Aanpak Jeugd aan het Werk in de afgelopen jaren, ligt de komende twee jaar de focus dan ook op het aan de slag krijgen van jongeren die kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt. Nijmegen heeft namens de arbeidsmarktregio Rijk van Nijmegen de landelijke intentieverklaring Samen naar een Werkende Toekomst ondertekend. Hiervoor heeft het ministerie van SWZ Werkakkoorden afgesloten met vooralsnog 75 bedrijven die hebben aangegeven zich hier extra voor in te willen spannen. Gemeente Nijmegen ontvangt van het Rijk 100.000 euro per jaar in 2015 en 2016 om deze jongeren bij deze werkgevers aan de slag te krijgen. Het Werkbedrijf gaat dit in 2016 samen met UWV uitvoeren.  
• Social Return inzetten om werk voor werkzoekenden beschikbaar te maken. Hierbij is niet alleen het Werkbedrijf maar ook de inzet van de gemeentelijke organisatie van groot belang, omdat bij contracten met derden een Social Return component moet worden opgenomen.
• Inzet van loonkostensubsidie, niet alleen conform de bepalingen daarover in de Participatiewet, maar ook voor een bredere doelgroep. We streven er in 2016 naar om 60 mensen naar werk met deze 'bovenwettelijke' loonkostensubsidie te begeleiden.
• Bijdragen aan de uitvoering van het Sociaal Akkoord, met name met betrekking tot de Banenafspraak, waarbij binnen het bedrijfsleven en de overheid banen gerealiseerd dienen te worden ten behoeve van mensen uit de doelgroep van de Participatiewet. In de eerste helft van 2015 hebben we in de regio 74 plaatsingen van kandidaten uit het doelgroepenregister gerealiseerd. Daarbij is het 15 keer voorgekomen dat een werkgever zelf actief aangaf een vacature in te willen vullen met een kandidaat met een indicatie banenafspraak. Van die 15 keer zijn we er 14 keer in geslaagd hier daadwerkelijk een passende kandidaat uit het doelgroepenregister te plaatsen. De doelstelling is om eind 2016 305 kandidaten met een indicatie banenafspraak geplaatst te hebben. 
• We willen dat onze kandidaten beter in beeld zijn. Om goede resultaten te kunnen boeken, moet er voldoende zicht zijn op wie onze kandidaten zijn en wat hun mogelijkheden zijn. Dit aspect van de werkwijze van het Werkbedrijf willen we in 2016 versterken.
• We zetten in op de aanpak tijdelijk werk (pilot flexwerk). Kandidaten krijgen hierbij een arbeidscontract, waardoor ze zekerheid hebben ten aanzien van werk en inkomen. Vervolgens zorgen we dat de kandidaten aan het werk gaan bij werkgevers die tijdelijke vacatures of klussen hebben waar onze kandidaten op kunnen worden ingezet. In 2015 zijn we begonnen met samenwerking met een eerste groep ondernemers die tijdelijk werk beschikbaar stellen. We bouwen dit in 2016 verder uit naar een grotere groep. Vanuit de vraag van de werkgevers vormen we een pool van kandidaten. We zijn in 2015 begonnen met een pool van 10 kandidaten, die we in 2016 verder willen uitbreiden. We monitoren de resultaten en kunnen zo een effectieve aanpak ontwikkelen.
• We passen vanaf 2016 het beleid rond leerwerkplekken bij werkcorporaties aan. Om het concept van 'werkcorporaties' effectiever te maken, gaan we de doelgroep, de leerwerktrajecten en de kwaliteitswaarborgen aanpassen op basis van de ervaringen uit het verleden en onze visie op re-integratie zoals verwoord in het arbeidsmarktbeleid en passend bij de werkwijze van het Werkbedrijf. We praten dan ook niet meer over 'werkcorporaties', maar over 'ontwikkelbedrijven'.
• We voeren overleg met de Duitse gemeenten die deel uitmaken van onze regio. Bij deze contacten besteden we veel aandacht aan de aanpak van (jeugd)werkloosheid en samenwerking met deze gemeenten op het gebied van werkgelegenheid, economie en onderwijs. In eerste instantie is het doel om van elkaar te leren. Dit overleg gaan we voortzetten, waarbij zal worden gekeken naar mogelijkheden om projecten op te zetten met gebruikmaking van extra financiële middelen voor grensoverschrijdende samenwerking.   

De uitvoering van de sociale werkvoorziening valt vanaf 2016 onder verantwoordelijkheid van de MGR. Vanaf de invoering van de Participatiewet is er geen instroom meer mogelijk in de Wsw, maar wij behouden de verantwoordelijkheid voor de huidige SW-medewerkers. De GR WNO (Breed) en de MGR (module Werkbedrijf) worden per 1-1-2016 aangepast, zodat ook formeel/juridisch vastligt dat deze taak bij de MGR ligt. Over de toekomst van de GR WNO (liquidatie of anderszins indien daar aanleiding toe is) wordt in een later stadium besloten. De strategie die in de afgelopen jaren is ingezet, waarbij de nadruk ligt op het zoveel mogelijk in vormen van detachering bij reguliere bedrijven laten werken van de SW-medewerkers, wordt in 2016 voortgezet. In 2016 realiseert Nijmegen naar verwachting 1013 SE (standaardeenheden) aan SW-werkplekken.

Voor de uitvoering van ons beleid op dit gebied, zetten wij conform regionale afspraken het Participatiebudget en het budget voor loonkostensubsidies uit het I-deel in. Daarnaast zetten wij extra middelen in, waardoor het Werkbedrijf meer werkzaamheden voor de gemeente Nijmegen kan uitvoeren, bovenop de zogeheten basisdienstverlening. Het Werkbedrijf voert ook de regie over arbeidsmatige dagbesteding, de middelen hiervoor behoren echter tot het budget van het programma Zorg en Welzijn.

De Wsw maakt vanaf 2016 deel uit van de begroting van het Werkbedrijf. We constateren dat er in 2016 sprake zal zijn van een hogere kostprijs per SW-medewerker, dan het bedrag dat we als rijkssubsidie voor de Wsw ontvangen. Volgens de cijfers medio 2015 zal dit om een bedrag van € 1 miljoen in 2016 gaan, dat door de gemeente Nijmegen extra moet worden bijgedragen om tot een sluitende exploitatie te komen. Wij leggen hiervoor te zijner tijd een voorstel voor aan de raad.